domenica 18 gennaio 2009

mercoledì 7 gennaio 2009

Tzurpòpoli: su rennu de sos tzegos abbistos

Tzurpòpoli est unu rennu de a beru istravanadu, in ue si podet nàrrere totu e su cuntràriu de totu ca est sa capitale de sa democratzia. In ie unu grupu de pessones at gherradu pro l’otènnere sortende•si a pare in sa batalla manna pro sa limba contra onni acossu e cadèliu. Custu pro more finas de unu chi contaiat sas fainas pensende•si Omero ma chi de s’iscritore teniat petzi su tzurpìghine. Lòmpidu a Tzurpòpoli mi fia abbigiadu dae luego chi is chi istaiant in ie teniant una casta de resonu istròllicu: s’Omero nostru m’aiat ispadriadu allegas chi pariant cussas de una Sibilla:”Custa cosa de una limba iscrita ùnica est sa morte de sa democratzia”

“Pro ite” l’aia preguntadu deo unu pagu ispantadu.

“Ca no agradat e partzit” m’aiat respostu isse abbaidende a mene istontonadu mustrende•mi s’ùrtimu nùmeru de s’Unione, nùmene de su giornale in ue iscriiat isse pro aunire sa gente pro sa limba in un’àtera limba: “Non piace e divide, là” mi l’aiat bortada sica.

“No agradat e pratzit a chie?” l’aia torradu a nàrrere

“A totu sos sardos” M’aiat abbaidadu isse cun menisprèssiu.

Deo, chi fia tontu e istontonadu, tando aia crètidu a sas allegas suas e abbaidende•lu cun apegu e istima manna l’aia preguntadu: “E duncas vostè, pro acuntentare e aunire a totu cussa gente ite at pensadu de fàghere?”

“Como sighi pagu•pagu” M’aiat naradu sedende•si in una cadira: “Apo reunidu una commissione noa cun ideas chi sunt de avanguàrdia e democratzia chi amus a esportare finas in Terramanna: si una limba aunida partzit , bastat a fàghere a s’imbesse, partzire sa limba pro aunire! Si no est lògicu a su mancu est matemàticu no?”

Bidende a mene intortighende su murru su giornalista Omero m’aiat naradau adàsiu: “Là chi custa est democratzia. Como, finas tue chi non ses de Tzurpòpoli, ischis bene su chi narant acadèmicos nòdidos: su Sardu no esistit, esistit unu territòriu chi li narant Sardigna partzida intre Logudoresos e Campidanesos èsitu de una seletzione naturale in ue cromosomas diferentes ant formadu bucas diferentes chi ispadriant sonos diferentes”

“Ma inoghe semus chistionende de cosa iscrita, non de su faeddu e posca no est chi non b’at su Sardu ca b’at custa partzidura?” L’aia naradu deo sighende a fàghere preguntas iscimpras: “Tando si unu est partzende in duos sa limba ca sa cosa est democràtica, est matemàticu e finas lògicu chi at a èssere prus democràticu si la partzimus in tres, ma ite, in bàtor!”

Mai l’essere naradu: luego fia a in antis de sa commissione noa de Omero.

In ie aia cumpresu chi deo no aia cumpresu nudda de sa limba. Tònio Pani, assessore a bolu de sas Traditziones de Cuartu m’aiat mustradu cantu sa Comuna sua aiat fatu pro sa limba: fortzis ammaniende “sciampitta” e ammentende is cantadas si faghet de a beru polìtica linguìstica. Oreste Pili, chi sighiat a faeddare in sa limba de Cabuderra (e a iscrìere?) ammentaiat cantu aiat fatu mescamente pro su Campidanesu in sa Provìntzia de Casteddu sena gastare no una, ma duas annualidades de sa lege 482 (est a nàrrere 365 mìgia èuros pro su 2007 e belle ateru e tantu pro su 2008), Mario Puddu mandadu a propònnere una limba de mesania mi naraiat chi sa mesania est ammesturu sena cabu nen coa, ca in cussos chirros sa gente s’imbentat totu. Giulio Solinas m’aiat dadu comente solutzione custos faeddos:”braccia rubate all’agricoltura!” Ca su sardu no est un’èssere sotziale ma un’èssere “massaju” e b’at s’arriscu de pèrdere sas allegas de sa “civiltà contadina” e duncas isportellistas istimados lassade lèssicu artu e computer e ajò a marronare e pastinare in defensa de sa limba! Est tando chi aia preguntadu fintzas a Omero si podia impreare galu su malune pro leare su late ca su TETRAPAK non fiat faeddu sardu, (malaitos isvedesos!) e bi fiat s’arriscu de pèrdere cussa allega.

“Su prof. Ferrer” m’aiat ammentadu Omero “narat chi pro gasi est mègius a seberare sa faeddada de una bidda ebbia o de chi no duos istandard naturales, unu pro pastores e unu pro massajos”. Deo semper prus tontu aia sighidu a preguntare: “Ma si leamus cussu de una bidda de monte, o in mesu de sa Sardigna, comente potzo fàghere a faeddare de roba de mare? (e tando mi fia acatadu chi non fiamus petzi massajos e pastores ma finas piscadores)”